Bu soru anne babaların kafasını kurcalayan soruların başında geliyor. Önce ‹zeka nedir?› sorusuna yanıt verelim;
Zeka, somut veya soyut nesneler arasındaki ilişkiyi kavrama, akıl yürütme, problem çözme, karmaşık fikirleri kavrama, çabuk öğrenme, çevreye kolay uyum sağlama gibi becerileri içeren zihinsel kapasitedir. Kalıtımsal olarak anne ve babadan aktarılan zekanın anne karnında başlayan gelişimi, doğum sonrasında beslenme ve çevresel faktörlerle devam eder.
Zeka gelişimini biyolojik olarak şöyle açıklayabiliriz; Her bebek beyninde 100 milyar nöronla (hücre) doğar ve her çevresel uyaran bu nöronlar arasında bağlantı kurulmasını sağlar, böylece öğrenme gerçekleşir.
Bu yazının konusu zekayı etkileyen çevresel faktörlerdir. Cocuğun zeka gelişimindeki en kritik zaman dilimi 0-2 yaştır. Bu yaşta çocuk en çok bakımvereniyle etkileşim halindedir. Bu bakım veren de çoğunlukla annedir. Bebeğin beynindeki bağlantı seviyesi annenin duygusal durumuna göre değişmektedir. Yani, anne pozitif bir ruh halindeyken bebeğinin beyni ile daha güçlü bağ kurduğu için bebek daha kolay öğrenir ve daha hızlı gelişir.
Cambridge Üniversitesinde yapılan, Science Dergisinde yayınlanan ve bu konuda ilk olma özelliğini taşıyan araştırmanın sonuçlarından bahsetmek gerekirse;
Bu araştırmada ikili EEG yöntemi kullanılarak etkileşim halindeki bebek ve annenin beyin sinyalleri incelendi. Bulgulara göre bebek ve annenin beyin dalgaları etkileşim halindeyken senkronize oluyor. Aralarındaki iletişimin olumlu bir duygusal durum içinde sürdüğü zamanlarda bağlantı daha güçlü oluyor. Bu da aralarındaki bilgi ve paylaşımın etkin ve verimli bir şekilde akmasını sağlıyor.
Araştırmanın sonuçları aynı zamanda, depresif annelerin bebeklerinde öğrenmenin daha az gerçekleştiğini, bunun sebebinin anne ve bebek arasındaki zayıf sinirsel bağlantı olduğunu gösteriyor.
Sonuç olarak, yaşamın erken evrelerinde son derece önem taşıyan olumlu ebeveyn çocuk iletişimi, beyinler arası nöronal bağlantı ile gerçekleşiyor. Annenin ruhsal durumunun iyi oluşu bebekteki öğrenmeyi ve gelişimi hızlandırırken, annenin duygu durumunun bozuk ya da depresif oluşu bu öğrenme ve gelişime ket vuruyor. Çünkü olumlu iletişim demek, çocuğun kendini güvende hissetmesi demektir. Güven ihtiyacı karşılanmış bebek öğrenmeye ve keşf etmeye daha heveslidir.
Başlıktaki sorunun cevabına gelecek olursak; çocuğunun daha zeki olmasını isteyen ebeveyn öncelikle kendi duygu durumunu gözden geçirerek olumlu bir ruh haline sahip olmak için gerekli desteği almalı, sonrasında bebeği ile güvene dayalı bağ kurmaya çalışmalıdır.
Bu konuda, Aile Danışmanlık Birimimiz ebeveynlere gerekli uzman desteğini sunmaktadır.
/Ferhan ÇINAR
